YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR> İBRANÎ YILI {2}

Baruh ile Hayim çok samimi iki dostturlar. Aynı zamanda iş ortağı, komşu ve arkadaştırlar. Arkadaşlıkları yıllara dayanır. Baruh`un iki ikiz kızı, Hayim`in iki oğlu vardır. İlk başlarda çocuklar küçükken hiç sorun yoktur. Yıllar geçip oğulları evlenince Hayim farklı düşünmeyi başlar. Büyük oğlu bi

Kavram
9 Ocak 2008 Çarşamba

Yusuf BESALEL
Roş Hodeş: Ayın başlangıcı veya aybaşı. Bazen bir, bazen de iki gündür. İki günlük olduğu zaman ilk günü sona ermekte olan aya ait olup, yalnız ikinci gün yeni ayın başlangıcı sayılır. Roş Hodeş; Alel, Musaf ve Peraşa’nın okunuşu ile kutlanır. Ay’ın dünya etrafında dönüşü bazen 29, bazen 30 gündür. Milâdî takvim ise dünyanın güneş etrafında dönüşüne bağlıdır. Milâdî takvimde her dört yılda bir Şubat Ayı’na bir gün eklenir. Musevi takviminde ise iki takvim arasında oluşan 11 gün nedeniyle, daha evvel ifade edildiği gibi 12 veya 19 yıl içinde 7 kez 13 aydan oluşur ve eklenen aya “Ve adar” ayı denir. Roş Hodeş, ayın yeniden göründüğü güne verilen addır. Yarı bayram olarak kabul edildiğinden; ayın 7’sinden 15’ine kadar gökyüzü bulutsuz olarak ve ay net görüldüğünde, berahalar söylenir. Roş Hodeş, hafta içinde bir güne rastlarsa, ondan evvelki Şabat günü sinagoglarda “Yei Ratson” duası okunarak, başlayan ayın huzurlu, sağlıklı, bereketli olması dilenir.

Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III

İMAOT (Analar) {1}
Yisraeloğulları’nın anaları, Sara, Rebeka (Rivka), Rahel ve Lea’dır. Bu kadınlar, Yisraeloğulları’nın atalarının (ata peygamberlerinin) hanımlarıdır. Avraam, Yitshak ve Yaakov’un Tanrı’nın Yisraeloğulları ile yaptığı akitte oynadıkları rol nasıl Tanrı tarafından saptanmışsa; bu peygamberlerin eşleri de gene Tanrı’nın seçimi sonucu bu peygamberlerin eşi olmuşlardır. Tora’nın incelenmesi, bu kadınların kişiliğini, mücadeleleri ile oğullarını İlâhi plânının gidişatına dahil etmek için sarfettikleri çabayı ortaya koyar. Midraşlarda (menkıbelerde) da bunları destekleyen ayrıntılar bulunur. Yahudi folkloründe bu “Ata-Analar”ın saygın bir konumu vardır. Örneğin babaların kızlarına yaptıkları hayır duasında, Onlar’ın adı geçer. Ancak dualarda Tanrı Avraam, Yitshak ve Yaakov’un Tanrısı olarak zikredilir. Ancak Reform ve Conservative Yahudileri, dua kitaplarında (örneğin Amida’da) adı geçen peygamberlerin yanısıra, “Ata-Analar”ın da adını kapsam içine almışlardır.
Lea: Lavan’ın büyük kızı, Yaakov Avinu’nun ilk karısı. Lea, Yaakov’a 6 erkek çocuk (Ruben, Şimon, Levi, Yeuda, Yisahar, Zevulun) ve bir kız (Dina) verdi. Bunlardan Levi Kabilesi kahinler sınıfını da içeriyor; Yeuda kabilesi ise David’in soyundan gelenlerin kaynağını oluştuyordu. Yaakov, Lea yerine Rahel adındaki kızkardeşi ile evlenecekken; Lavan’ın kendisine oynadığı oyun nedeniyle Lea ile evlenmek zorunda kaldı. Kadın (ata) –peygamberlerden üçüncüsü olan Lea, Yaakov’un yanına odalığı Zilpa’yı da vermiş ve Yaakov’un bu kadından iki erkek çocuğu daha olmuştu. Öte yandan Lea’nın ölümü ile ilgili bir bilgi olmamakla beraber, Mahpela Mağarası’nda Yaakov’un yanında gömülü olduğuna inanılmaktadır.

devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III